Lịch sử Radiohead

Những năm đầu tiên (1985-1991)

Các thành viên của Radiohead gặp nhau tại trường trung học Abingdon, một ngôi trường nam sinh ở vùng Abingdon, Oxfordshire[15]. Ca sĩ Thom Yorke và cây bass Colin Greenwood học cùng khóa, trong khi tay guitar Ed O'Brien và tay trống Phil Selway hơn 1 tuổi còn nghệ sĩ đa nhạc cụ Jonny Greenwood thì kém 2 tuổi so với anh trai Colin. Năm 1985, họ lập nên nhóm On a Friday lấy cảm hứng từ việc họ thường xuyên tập vào thứ 6 hàng tuần ở phòng âm nhạc của trường[16]. Jonny Greenwood là người cuối cùng gia nhập nhóm sau khi chia tay ban nhạc Illiterate Hands của Nigel Powell và anh trai của Thom, Andy Yorke[17][18]. Ban nhạc biểu diễn lần đầu vào năm 1986 tại Jericho Tavern, Oxford,[19] và Jonny Greenwood lúc đó chơi harmonica và keyboard, song nhanh chóng trở thành guitar lead[16]. Vào thời điểm đó, ban nhạc còn chơi cả saxophone[20].

Yorke, O'Brien, Selway và Colin Greenwood cùng nhau ra trường vào năm 1987 để theo học đại học, song nhóm On a Friday tiếp tục tập luyện vào các dịp lễ và cuối tuần[21]. Ở trường đại học, Yorke tham gia vào ban nhạc Headless Chickens và chơi những chất liệu sau này tạo nên phong cách của Radiohead[22]. Tới năm 1991, trừ Jonny Greenwood thì toàn bộ On a Friday đều tốt nghiệp đại học, ban nhạc tái hợp và thu bản demo có tên Manic Hedgehog và tiếp tục đi trình diễn ở khu Jericho Tavern. Oxfordshire và khu Thames Valley là nơi phát triển phong cách indie vào cuối những năm 1980 và cũng là nơi tập trung những nhóm shoegazing nổi tiếng như RideSlowdive[23].

Khi On a Friday trình diễn ngày một nhiều hơn, các hãng thu âm bắt đầu để ý tới họ. Chris Hufford, nhà quản lý của Slowdive và sở hữu phòng thu Courtyard Studios ở Oxford, tới nghe một buổi diễn của On a Friday ở Jericho Tavern. Quá ấn tượng, ông cùng đồng nghiệp Bryce Edge liền mang đi sản xuất bản demo và trở thành quản lý của On a Friday[21], và họ vẫn là quản lý của ban nhạc cho tới tận ngày nay. Năm 1991, may mắn đã tới với họ khi A&R của hãng EMI là Keith Wozencroft lại tới cửa hàng mà Colin Greenwood làm việc, mà qua đó On a Friday được EMI chấp nhận thu âm 6 album phòng thu[21]. Đổi lại, theo yêu cầu của EMI, ban nhạc phải đổi tên thành Radiohead, bắt nguồn từ ca khúc "Radio Head" trích từ album True Stories (1986) của Talking Heads[21].

Pablo Honey, The Bends và những thành công đầu tiên (1992-1995)

Bài chi tiết: Pablo HoneyThe Bends

Radiohead thu âm sản phẩm đầu tay là EP Drill cùng Chris Hufford và Bryce Edge tại Courtyard Studios. Album được phát hành vào tháng 5 năm 1992, song không vào nổi bảng xếp hạng. Ban nhạc nhờ tới Paul Kolderie và Sean Slade – những người từng hợp tác với những nhóm indie đình đám ở Mỹ như Pixies hay Dinosaur Jr. – để sản xuất album đầu tay của mình, vốn được thu âm rất nhanh trong tháng 10 năm 1992[16]. Đĩa đơn "Creep" được ra mắt vào cuối năm, và Radiohead có được chút chú ý từ báo chí Anh, nhưng các đánh giá không hoàn toàn tích cực; tờ NME gọi họ là "lời bào chữa yếu đuối cho một ban nhạc rock"[24], trong khi "Creep" bị đưa vào danh sách đen của BBC Radio 2 vì "quá thê lương"[25].

Radiohead cho phát hành album đầu tay Pablo Honey vào tháng 2 năm 1993. Album có được vị trí số 22 tại Anh, và sau "Creep", các đĩa đơn tiếp theo "Anyone Can Play Guitar" và "Stop Whispering" đều không được xếp hạng. "Pop Is Dead", một ca khúc khác, cũng chỉ bán được với doanh thu hạn chế. Nhiều đánh giá so sánh ban nhạc với làn sóng nhạc grunge đang nổi lên ở đầu thập niên 1990, gán cho họ biệt danh "phiên bản lỗi của Nirvana"[26], và Pablo Honey hoàn toàn thất bại trong việc có được đánh giá chuyên môn cũng như doanh số thương mại[24]. Cho dù có vài đánh giá tốt về cách chơi guitar và giọng falsetto của Yorke, Radiohead chỉ đi tour nhỏ tại các trường đại học và hộp đêm[27].

Đầu năm 1993, ban nhạc bắt đầu có được sự chú ý nhiều hơn từ nhiều thính giả. "Creep" được phát ngày một nhiều hơn trên đài phát thanh Israel bởi DJ Yoav Kutner, và tới tháng 3, ca khúc trở thành bản hit ở quốc gia này khiến Radiohead được mời tới trình diễn ở Tel Aviv trong chuyến đi tour lớn đầu tiên trong sự nghiệp của mình[28]. Cùng thời gian đó, đài KITS ở San Francisco cũng chọn "Creep" trong danh sách của mình, và nhiều đài khác của Mỹ cũng làm tương tự. Radiohead đi tour Bắc Mỹ ngay tháng 6 năm 1993, và video âm nhạc của "Creep" thực sự khuấy đảo kênh truyền hình MTV[21]. Ca khúc có được vị trí số 2 tại bảng xếp hạng Modern Rock, vào được top 40 tại bảng xếp hạng Pop rồi quay lại vị trí số 7 tại UK Singles Chart khi EMI cho phát hành đĩa đơn này tại Anh vào tháng 9[29].

Thành công không dự đoán trước của đĩa đơn tại Anh khiến EMI phải thay đổi chiến lược quảng bá, và ban nhạc được quan tâm hơn với hơn 150 buổi diễn trên 4 châu lục suốt năm 1993[27]. Radiohead suýt tan rã do những áp lực từ thành công của Pablo Honey trong năm thứ hai của tour diễn[30]. Các thành viên cho rằng tour diễn thực sự khó để khiến họ thích nghi, nhấn mạnh rằng họ "vẫn chơi các ca khúc mà họ đã thu âm từ 2 năm trước... nó như kiểu cứ cố gắng níu kéo sợi dây thời gian vậy" trong khi họ đang gặp khó khăn trong việc thực hiện các ca khúc mới[31].

Radiohead bắt đầu dự án album mới vào năm 1994, và họ thuê nhà sản xuất đình đám John Leckie từ Abbey Road Studios. Căng thẳng gia tăng với những đòi hỏi quá cao từ thành công của "Creep"[32]. Radiohead cảm thấy không thoải mái, cho dù đã thu nháp cùng các chất liệu mới[33]. Để thay đổi, họ liền đi tour tại vùng Cận đông, Australasia và Mexico và lấy lại niềm tin sau những buổi diễn trực tiếp[33]. Tuy nhiên, vẫn cảm thấy phiền muộn về thành công bất ngờ của mình, Yorke trở nên ảo tưởng về "cuộc sống tột đỉnh quyến rũ, ngổ ngáo mà ngọt ngào của MTV" mà anh cho rằng mình sẽ bán ra toàn thế giới[34].

EP My Iron Lung được phát hành vào cuối năm 1994, đánh dấu việc Radiohead tập trung vào những chủ đề sâu sắc hơn cho album thứ hai của họ[35]. Được quảng bá qua vài đài phát thanh, đĩa đơn có được thành công hơn mong đợi, lần đầu tiên chứng tỏ ban nhạc sở hữu một lượng người hâm mộ khá vững chắc dù chỉ với một bản hit[36]. Sau khi giới thiệu thêm một số ca khúc khác trong các dịp đi tour, Radiohead tiến hành thu âm vào cuối năm và cho phát hành The Bends vào tháng 3 năm 1995. Album sử dụng nhiều đoạn riff rất chất lượng và tận dụng tối đa đội hình 3 guitar của nhóm, cùng với đó là trình độ keyboard được cải tiến rõ rệt[16]. Album nhận được những đánh giá tốt hơn so với Pablo Honey, cả về mặt sáng tác lẫn trình diễn[24].

Trong khi Radiohead bị coi là kẻ đứng ngoài làn sóng Britpop đang phổ biến rộng khắp, ban nhạc lại có được thành công ngay tại quê hương với The Bends[23] khi các đĩa đơn "Fake Plastic Trees", "High and Dry", "Just" và "Street Spirit (Fade Out)" cùng nhau có được thứ hạng cao tại các bảng xếp hạng, và ca khúc "Street Spirit" còn giúp họ lần đầu xuất hiện trong top 5. Năm 1995, Radiohead đi tour tại Bắc Mỹ và châu Âu với sự hỗ trợ từ nhóm R.E.M., một trong những ban nhạc rock ảnh hưởng nhất và xuất sắc nhất thế giới vào thời điểm đó[31]. Những lời đồn đại được lan truyền giữa những người hâm mộ Michael Stipe, ngoài ra những video âm nhạc đặc biệt của "Just" hay "Street Spirit" cũng giúp Radiohead có chút tiếng tăm bên ngoài nước Anh.

Tuy nhiên, người hâm mộ Radiohead lại không cảm thấy thỏa mãn khi chỉ có ca khúc "Creep" được phát sóng thường xuyên trên đài phát thanh. "High and Dry" cũng có được chút thành công, song The Bends chỉ có được vị trí số 88 tại Anh, và tới nay trở thành album được xếp hạng thấp nhất của ban nhạc[37]. Tuy nhiên, Radiohead vẫn cảm thấy hài lòng với album. Jonny Greenwood nói: "Tôi nghĩ bước ngoặt chính là khoảng 9-10 tháng sau khi The Bends được ra mắt và rồi nó được xuất hiện trong các cuộc bầu chọn cho album của năm. Đó cũng đúng là lúc mà chúng tôi cảm thấy thật sự đúng đắn khi cùng nhau lập nên ban nhạc."[38]

OK Computer, vinh quang và nổi tiếng toàn cầu (1996-1998)

Bài chi tiết: OK Computer

Cuối năm 1995, Radiohead thu âm hoàn chỉnh ca khúc mới có tên "Lucky", nằm trong album từ thiện The Help Album của tổ chức War Child[39] với sự cộng tác của Nigel Godrich – kỹ thuật viên trẻ tuổi từng làm việc với họ trong đĩa đơn mặt B năm 1996, "Talk Show Host". Ban nhạc quyết định thực hiện album tiếp theo cùng Godrich, và kế hoạch bắt đầu ngay năm 1996. Tới tháng 7, họ đã thu âm được 4 ca khúc tại phòng thu Canned Applause của mình ở vùng quê gần Didcot, Oxfordshire[40].

Tháng 8 năm 1995, ban nhạc là khách mời trong buổi diễn của Alanis Morissette, tranh thủ trình bày những ca khúc mới của mình trước khi thu âm. Khi họ quay lại phòng thu, trái với truyền thống thu âm thông thường, họ dọn tới điền trang từ thế kỷ 15 có tên St Catherine ở gần Bath[41]. Quá trình thu âm diễn ra hoàn toàn thoải mái, và ban nhạc chơi nhạc mọi giờ trong ngày, tập luyện tại nhiều căn phòng khác nhau và cùng nhau nghe The Beatles, DJ Shadow, Ennio MorriconeMiles Davis để tìm cảm hứng[16][38]. Radiohead tiếp mạch từ "Talk Show Host" để viết nên ca khúc mới có tên "Exit Music (For a Film)" phục vụ bộ phim Romeo + Juliet của đạo diễn Baz Luhrmann ra mắt vào cuối năm. Hầu hết các ca khúc của album được hoàn thiện vào dịp cuối năm 1996, và tới tháng 3 năm 1997, toàn bộ album được trộn và chỉnh âm.

Radiohead ra mắt album phòng thu thứ 3, OK Computer, vào tháng 6 năm 1997. Bao gồm nhiều ca khúc rock giàu tính giai điệu, sản phẩm mới này cũng cho thấy ban nhạc dám thử nghiệm nhiều cấu trúc ca khúc mới pha trộn những ảnh hưởng từ ambient, avant gardenhạc điện tử và được tạp chí Rolling Stone gọi đây là album "gây chấn động nghệ thuật nhạc rock"[42]. Radiohead từ chối cho rằng album thuộc thể loại progressive rock, song những đánh giá của thập niên 1990 thường so sánh OK Computer với các sản phẩm của Pink Floyd – ban nhạc thập niên 1970 ảnh hưởng lớn tới cách chơi guitar của Greenwood. Nhiều người cho rằng album có nhiều điểm tương đồng với siêu phẩm The Dark Side of the Moon (1973)[43][44][45], cho dù Yorke nói rằng ca từ của album được lấy cảm hứng từ "tốc độ sống" của thế giới thập niên 1990. Phần ca từ với nhiều nhân vật tượng trưng khác nhau từng được một tờ tạp chí gọi là "dấu chấm hết cho thiên niên kỷ nhạc blues"[46], trái ngược với những ca khúc mang tính cá nhân trong The Bends. OK Computer có được sự công nhận rộng rãi, và Yorke thừa nhận rằng anh "vui mừng vì phản ứng nhận được. Không ai trong số chúng tôi dám nói rằng nó tốt hay dở. Nó thật sự khiến tôi sướng phát điên lên khi mọi người đều hiểu tất cả mọi thứ, mọi chất liệu và âm thanh cũng như âm hưởng mà chúng tôi muốn tạo nên."[47]

OK Computer cũng là album đầu tiên của Radiohead đạt vị trí quán quân tại Anh, mở đầu cho thành công của ban nhạc trên toàn thế giới. Cho dù chỉ có được vị trí số 21 tại Mỹ, album vẫn được nhắc tới rộng rãi tại nhiều nơi ở quốc gia này, giúp ban nhạc giành được những giải Grammy đầu tiên, đặc biệt là Album Alternative của năm và đề cử cho Album của năm[48]. "Paranoid Android", "Karma Police" và "No Surprises" là các đĩa đơn của album, và trong số này "Karma Police" là đĩa đơn thành công nhất trên bình diện quốc tế[29].

Tour diễn vòng quanh thế giới Against Demons được diễn ra ngay sau ngày phát hành của OK Computer. Đạo diễn của video "No Surprise", Grant Gee, đi theo quay phim cho ban nhạc, sau này được biên tập thành bộ phim tài liệu Meeting People Is Easy (1999)[49]. Bộ phim minh họa rõ nét sự thờ ơ của ban nhạc với ngành công nghiệp âm nhạc cũng như báo chí, ngoài ra còn cho thấy những bước tiến vượt bậc của họ kể từ tour diễn đầu tiên vào giữa năm 1997 cho tới giữa năm 1998, tức là chỉ trong vòng trọn vẹn 1 năm[16]. Bộ phim cũng bao gồm nhiều ca khúc được thu âm thử song chỉ được phát hành vào nhiều năm sau đó, như "How to Disappear Completely", "Life in a Glasshouse", "I Will" và "Nude". Meeting People Is Easy tham gia Liên hoan phim Maryland cùng năm, và được công chiếu hạn chế ở vài quốc gia. Cùng khoảng thời gian đó, họ cho phát hành một video tuyển tập có tên 7 Television Commercials và 2 EP có tên Airbag/How Am I Driving?No Surprises/Running from Demons tổng hợp lại tất cả các đĩa đơn mặt B từ OK Computer.

Kid A, Amnesiac và thay đổi âm thanh (1999-2001)

Bài chi tiết: Kid AAmnesiac

Sau tour diễn 1997-1998, Radiohead gần như không hoạt động. Họ chỉ xuất hiện duy nhất tại buổi diễn của tổ chức Ân xã Quốc tế ở Paris[50]. Yorke sau này thừa nhận rằng ban nhạc lúc đó đã suýt tan rã, và bản thân anh phải đối lực với nhiều áp lực[51]. Đầu năm 1999, Radiohead bắt đầu với dự án hậu-OK Computer. Cho dù không có vấn đề gì về thời hạn hoàn thiện với hãng đĩa, song căng thẳng lại ra tăng. Các thành viên có những định hướng khác nhau cho tương lai của ban nhạc, còn Yorke thì chỉ giãi bày nỗi niềm qua blog cá nhân, khiến anh trở nên ngày một trừu tượng và dễ bị xúc động trong hình thức và cách viết nhạc[51]. Radiohead cũng đi theo nhà sản xuất Nigel Godrich tới các phòng thu ở Paris, Copenhagen, Gloucester, và cả phòng thu mới của mình ở Oxford. Cuối cùng, tất cả đều thống nhất rằng ban nhạc cần một hướng đi mới, và tiến tới thay đổi vai trò của từng cá nhân trong nhóm[26]. Sau gần 18 tháng, quá trình thu âm cho album mới hoàn tất vào tháng 4 năm 2000[51].

Album phòng thu thứ tư của họ, Kid A, được phát hành vào tháng 10 năm 2000 và chỉ là sản phẩm đầu tiên được hoàn thiện từ quãng thời gian thu âm trước đó. Không còn theo phong cách của OK Computer, Kid A bao gồm những chất liệu và phong cách tối giản kết hợp với nhiều nhạc cụ mới như ondes Martenot, nhịp lập trình bởi máy tính, dàn dây và dàn hơi nhạc jazz[51]. Album có được vị trí quán quân tại rất nhiều quốc gia, trong đó có cả Mỹ và trở thành album quán quân Billboard 200 đầu tiên của ban nhạc, đưa họ trở thành nghệ sĩ Anh đầu tiên có được vị trí số 1 tại đây kể từ ban nhạc Spice Girls vào năm 1996[52]. Thành công của album này thực tế được đánh dấu bằng hình thức marketing kiểu mới khi hầu hết album đã bị chia sẻ bất hợp pháp qua Napster vài tháng trước khi phát hành, ngoài ra còn có lượng lớn người ủng hộ từ thành công của OK Computer[53][54][55]. Cho dù Radiohead không cho phát hành bất cứ đĩa đơn nào với Kid A, các đĩa quảng bá "Optimistic" và "Idioteque" vẫn xuất hiện trên sóng phát thanh, và chuỗi 30 giây "blips" – bao gồm những trích đoạn video và giai điệu ngắn các ca khúc – được lên sóng truyền hình và phát tán tự do trên internet[56]. Ban nhạc nghiên cứu cuốn sách No Logo của cây bút chống-chủ-nghĩa-toàn-cầu-hóa Naomi Klein trong thời gian thực hiện album, vậy nên họ quyết định kéo dài tour diễn vòng quanh châu Âu vào mùa hè 2000 cho tới tận cuối năm dưới hình thức dựng lều bạt tự do để quảng bá, ngoài ra họ cũng bán cháy vé 3 buổi diễn tại Bắc Mỹ[56].

Kid A tiếp tục giúp Radiohead nhận Giải Grammy cho Album Alternative của năm, ngoài ra còn được đề cử cho Album của năm ngay đầu năm 2001. Album giành được sự ủng hộ của giới chuyên môn trong việc giúp thính giả tiếp cận với âm nhạc underground. Một vài đánh giá ở Anh cho rằng Kid A là "một sự tự sát thương mại" và "vô cùng khó bán", mặt khác yêu cầu ban nhạc trở lại phong cách trước đây[23][24]. Người hâm mộ của Radiohead bị chia đôi: một phần cảm thấy bối rối và bất ngờ, phần còn lại cho đây là sản phẩm tốt nhất của ban nhạc[34][57]. Tuy nhiên, Yorke từ chối cho rằng Radiohead thờ ơ với bất cứ thành công thương mại nào khi nói: "Tôi thực sự rất rất ấn tượng với việc Kid A được đón nhận tồi tệ thế này... bởi vì âm nhạc của nó đâu quá khó để nắm bắt. Chúng tôi đâu có tự làm khó mình... Chúng tôi chỉ muốn truyền đạt bằng một cách khác, và có vẻ chúng tôi đã làm nhiều người thất vọng... Những gì chúng tôi làm không phải là để như vậy."[23]

Amnesiac được phát hành vào tháng 6 năm 2001, bao gồm các ca khúc còn lại từ quá trình thu âm Kid A. Âm nhạc của Amnesiac vẫn mang phong cách của Kid A khi pha trộn nhạc điện tử với jazz, song có nhiều nét cơ bản hơn khi sử dụng guitar. Album có được thành công vang dội về thương mại và chuyên môn trên toàn thế giới, giành vị trí quán quân tại UK Albums Chart và á quân tại Billboard, tiếp tục được đề cử các giải Grammy và Giải thưởng âm nhạc sao Thủy[24][52]. Sau đó, ban nhạc đi tour tại châu Âu, Bắc Mỹ và Nhật Bản. Tuy nhiên, "Pyramid Song" và "Knives Out" – những đĩa đơn đầu tiên của Radiohead kể từ năm 1998 – lại có được thành công rất hạn chế, còn "I Might Be Wrong" – ca khúc vốn được chọn làm đĩa đơn thứ 3 – được chuyển vào sản phẩm thu âm trực tiếp sau này: I Might Be Wrong: Live Recordings được phát hành vào tháng 11 năm 2001 bao gồm 7 ca khúc từ Kid A và Amnesiac trình bày bằng các nhạc cụ mộc, theo kèm là ca khúc chưa từng được phát hành "True Love Waits".

Hail to the Thief và chia tay EMI (2002-2004)

Bài chi tiết: Hail to the Thief

Trong khoảng tháng 7 và 8 năm 2002, Radiohead đi tour tại Bồ Đào Nha và Tây Ban Nha, trình bày nhiều ca khúc mới. Họ thu âm trong vòng 2 tuần tại Los Angeles cùng Nigel Godrich, sau đó bổ sung thêm vài ca khúc trong thời gian ở Oxford, nơi mà ban nhạc tiếp tục công việc của mình cho tới tận năm sau. Các thành viên của ban nhạc hoàn toàn cảm thấy thoải mái và thư giãn, trái với thời kỳ thu âm Kid AAmnesiac[15]. Album thứ sáu của họ, Hail to the Thief, được phát hành vào tháng 6 năm 2003. Hòa trộn tất cả các âm thanh mà họ từng sử dụng, album lần này sử dụng nhiều hơn guitar với âm thanh điện tử cùng với phần ca từ đặc trưng của Yorke[58]. Hail to the Thief dễ dàng có được thành công về mặt thương mại, giành được vị trí quán quân tại Anh và vị trí số 3 tại Mỹ, theo kèm lần lượt là chứng chỉ Bạch kim và Vàng tại 2 quốc gia trên. Các đĩa đơn "There There", "Go to Sleep" và "2 + 2 = 5" đều được phát sóng rộng khắp trên các đài phát thanh. Tại giải Grammy năm 2003, Radiohead có được đề cử cho Album Alternative của năm, trong khi nhà sản xuất Godrich và kỹ thuật viên Darrell Thorp cũng được đề cử cho Album được biên tập xuất sắc nhất[59].

Yorke từ chối cho rằng tiêu đề Hail to the Thief (tạm dịch: Hoan hô kẻ cắp) hàm ý nói tới cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2000 khi tiết lộ rằng anh nghe tới cụm từ này qua đài BBC Radio 4 khi họ bình luận về tình hình chính trị tại Mỹ vào thế kỷ 19[15]. Yorke nhấn mạnh rằng ca từ tập trung khai thác chủ đề chiến tranh trong những năm 2001 và 2002 và "cái cảm giác rằng chúng ta bước vào thời kỳ của sự thiếu vị tha và đầy sợ hãi, nơi mà sức mạnh bày tỏ nền dân chủ và quyền được nghe chính bản thân mình lại đang khước từ chúng ta.""[60] song anh cũng cho rằng "[Radiohead] không thu âm các ca khúc phản chiến, chúng tôi không thực hiện các sản phẩm chính trị."[15] Sau khi phát hành album, Radiohead đi tour vòng quanh thế giới vào tháng 5 năm 2003, trong đó tính cả màn trình diễn khai mạc Liên hoan Glastonbury. Tour diễn kết thúc vào tháng 4 năm 2003 với màn trình diễn tại Liên hoan Coachella. Trong thời gian này, ban nhạc cho phát hành EP COM LAG tổng hợp tất cả các đĩa đơn mặt B của họ tính tới thời điểm đó.

Solo, In Rainbows và dự án "thoải mái trả tiền" (2005-2008)

Bài chi tiết: In Rainbows
Yorke trên sân khấu cùng Radiohead ở London năm 2006

Sau Hail to the Thief, Radiohead tạm thời gián đoạn để dành thời gian cho gia đình. Yorke cho ra mắt sản phẩm solo đầu tay The Eraser (2006), còn Jonny Greenwood sáng tác phần soundtrack cho các bộ phim Bodysong (2004) và There Will Be Blood (2007).

Radiohead bắt đầu chuẩn bị cho album thứ 7 vào tháng 2 năm 2005. Tới tháng 9, họ thu âm ca khúc "I Want None of This" cho tổ chức War Child trong album từ thiện Help: A Day in the Life. Album được bán trực tuyến, và "I Want None of This" là ca khúc được tải về nhiều nhất cho dù nó không được phát hành dưới dạng đĩa đơn. Ban nhạc lên kế hoạch thu âm album lần này cùng nhà sản xuất mới Spike Stent. Tuy nhiên tới cuối năm 2006, sau khi đi tour châu Âu và Bắc Mỹ với 13 ca khúc mới, Radiohead quay lại cộng tác cùng Nigel Godrich ở London, Oxford và vài địa điểm nhỏ lẻ vùng Somerset. Công việc hoàn tất vào tháng 6 năm 2007 và việc chỉnh âm được hoàn chỉnh ngay trong tháng sau.

Album thứ 7 của nhóm In Rainbows được phát hành thông qua trang web chính thức của ban nhạc vào tháng 10 năm 2007 qua định dạng tải kỹ thuật số mà theo đó, người mua thoải mái trả giá mà họ cho là hợp lý cho từng ca khúc hoặc album, trong đó có việc hoàn toàn miễn phí. Trang web chỉ duy nhất gợi ý "tất cả tùy thuộc vào bạn". 10 ngày sau khi ban nhạc giới thiệu, hình thức phát hành này nhận được nhiều lời đánh giá từ ngành công nghiệp âm nhạc. 1,2 triệu lượt tải về chỉ trong ngày đầu tiên, song quản lý nhóm lại xác định rõ ràng hình thức kinh doanh khi cho rằng internet chỉ là để quảng bá cho sản phẩm chính thức được chỉnh sửa và bày bán sau này. Colin Greenwood giải thích rằng cách phát hành qua internet nhằm tránh đi "danh sách ca khúc cố định" và "định dạng nhàm chán" cho các đài phát thanh hay TV, ngoài ra còn đảm bảo cho người hâm mộ trên toàn thế giới có thể được tiếp cận sản phẩm một cách đồng thời và loại bỏ được việc thiếu ấn bản phát hành chính thức. O'Brien cho rằng việc phát hành qua internet có thể khiến doanh số xuyên giảm nhưng lại đảm bảo gia tăng doanh thu. "Discbox" là chiếc đĩa thứ 2 được ghi trong thời gian thu âm, theo kèm là ấn bản đĩa than và CD với những hình ảnh khác, được bày bán vào cuối năm 2007.

In Rainbows chính thức lên kệ tại Anh vào tháng 12 năm 2007 bởi XL Recordings, và tại Bắc Mỹ vào tháng 1 năm 2008 bởi TBD Records, đạt vị trí quán quân tại cả Anh lẫn Mỹ. Đây chính là album thành công nhất của ban nhạc tại Mỹ, cho dù đã cho tải miễn phí hàng tháng trước đó, bên cạnh Kid A, và là album quán quân tại Anh thứ năm của họ. In Rainbows nhận được hầu hết những phản hồi tích cực, thậm chí được coi là sản phẩm tốt nhất của ban nhạc. Các đánh giá tôn vinh album đã khám phá nhiều âm thanh mới cũng như ca từ mang tính cá nhân hơi so với các sản phẩm trước. Album nhanh chóng có được đề cử tại Giải thưởng âm nhạc Sao Thủy, rồi được trao Giải Grammy cho Album Alternative của năm vào đầu năm 2009. Đội ngũ sản xuất được giải Grammy cho thiết kế ấn bản Special Limited Edition, trong khi Radiohead lần thứ 3 được đề cử Album của năm. Ngoài 3 đề cử khác cho ban nhạc, đóng góp của Godrich cũng như video âm nhạc của ca khúc "House of Cards" cũng nhận được nhiều đề cử quan trọng.

The King of Limbs, 2 tay trống và sự kiện Toronto (2009-2012)

Bài chi tiết: The King of Limbs

Tháng 5 năm 2009, Radiohead tiến hành thu âm album mới cùng Godrich[61]. Tới tháng 8, họ cho ra mắt 2 đĩa đơn thực hiện trong quá trình thu âm là "These Are My Twisted Words"[62] và "Harry Patch (In Memory Of)" để tưởng nhớ Harry Patch – người lính Anh cuối cùng còn sống từ Thế chiến I – và quyên góp ủng hộ Binh đoàn lê dương Anh[63][64].

Tháng 1 năm 2010, ban nhạc chơi một buổi diễn duy nhất ở nhà hát Henry Fonda tại Los Angeles, ủng hộ tổ chức Oxfam. Vé được đem bán đấu giá với số tiền lên tới hàng triệu $ và được dành hết cho các nạn nhân của Động đất Haiti 2010[65]. Ngày 30 tháng 8, Selway phát hành album solo đầu tay Familial. Tháng 10, video do người hâm mộ thực hiện về buổi diễn của Radiohead ở Los Angeles được đưa lên Youtube cũng như torrent với sự hỗ trợ của chính ban nhạc bên cạnh được dẫn "thoải mái trả tiền" nhằm ủng hộ Oxfam[66]. Tháng 9 năm 2010, Radiohead cho phát hành một video khác do người hâm mộ thực hiện ghi lại buổi diễn của họ ở Prague năm 2009[67][68]. 2 video Radiohead for Haiti và Live in Praha có được số lượng người xem lớn và được coi là lời mời của ban nhạc tới người hâm mộ, qua đó giúp họ tiến xa hơn tới việc phát hành phi lợi nhuận qua internet[69][70].

Radiohead hoàn tất album phòng thu thứ 8 của mình vào tháng 1 năm 2011[71]. The King of Limbs được giới thiệu đúng ngày Lễ tình nhân rồi sau đó chính thức ra mắt vào ngày 18 tháng 2 qua trang chủ của ban nhạc[72]. Ấn bản CD và đĩa than được phát hành vào tháng 3, và một ấn bản đặc biệt "dạng báo" của album được bày bán vào tháng 5[73]. 300.000 tới 400.000 bản được bán qua trang web của Radiohead[74]; và album có được vị trí số 6 tại Billboard 200 với 69.000 bản trong tuần đầu tiên[75]. Tại Anh, album có được vị trí số 3 tại UK Albums Chart với 33.469 bản trong tuần đầu tiên[76]

Vì những vấn đề thu âm cũng như tính tương quan của các nhạc cụ rock mà ban nhạc gặp phải trong thời kỳ thu âm In Rainbows, Radiohead quyết định cải tiến trong The King of Limbs với việc sử dụng máy thu âm sẵn[74][77]. The King of Limbs nhận được đánh giá tích cực từ hầu hết giới chuyên môn, giành được 80 điểm trên Metacritic với lời bình "đánh giá nhìn chung tích cực"[78]. Album có được 5 đề cử tại giải Grammy lần thứ 54 cho Album Alternative của năm, Thiết kế xuất sắc nhất, Video ca nhạc ngắn xuất sắc nhất (cho ca khúc "Lotus Flower"), Trình diễn Rock xuất sắc nhất ("Lotus Flower") và Bài hát Rock xuất sắc nhất ("Lotus Flower"). 2 ca khúc được thực hiện trong thời kỳ The King of Limbs song không được đưa vào album là "Supercollider" và "The Butcher", sau này được đưa ra mắt nhân dịp Record Store Day ngày 16 tháng 4 năm 2011[79]. Hàng loạt bản remix của King of Limbs thực hiện bởi nhiều nghệ sĩ khác nhau được biên tập thành sản phẩm TKOL RMX 1234567, phát hành vào tháng 9 cùng năm[80].

Clive Deamer trở thành thành viên của Radiohead từ tour The King of Limbs. Ảnh chụp năm 2011

Với phần nhịp vô cùng phức tạp của The King of Limbs, Radiohead tuyển thêm tay trống Clive Deamer từ nhóm Portishead để đi tour và thu âm album From the Basement lần thứ hai, sau này được phát hành vào tháng 12 năm 2011 dưới tên The King of Limbs: Live from the Basement[81]. Buổi thu giúp ban nhạc có đĩa đơn mặt A-kép "The Daily Mail / Staircase", tải trực tuyến từ ngày 12 tháng 12 năm 2011[82]. Deamer tham gia cùng ban nhạc trong vài phần trình diễn. Selway nói về việc sử dụng 2 tay trống: "Điều đó thực sự hấp dẫn. 1 người chơi theo kiểu truyền thống, còn người kia thì chơi như một cái máy. Nó cứ như cơ chế thúc-đẩy vậy, như những đứa trẻ cùng chơi, thực sự rất cuốn hút."[83] Ngày 24 tháng 6, Radiohead bất ngờ xuất hiện tại Liên hoan Glastonbury, lần đầu trình diễn những ca khúc của The King of Limbs trước công chúng[84]. Tới tháng 9, họ chơi 2 buổi tại Roseland Ballroom ở New York[85] và xuất hiện trên truyền hình Mỹ trong chương trình đặc biệt The Colbert Report[86]Saturday Night Live[87]. Tháng 2 năm 2012, Radiohead bắt đầu tour diễn Bắc Mỹ kéo dài của mình bao gồm Mỹ, Canada và Mexico[88].

Ngày 16 tháng 6 năm 2012, chỉ khoảng 1 giờ trước trước khi mở cửa công viên Downsview ở Toronto trong buổi diễn cuối cùng của nhóm tại Bắc Mỹ, phần mái của sân khấu sập khiến kỹ thuật viên trống Scott Johnson thiệt mạng và 3 người khác trong ban kỹ thuật của ban nhạc bị thương nặng. Vụ sập cũng phá hủy phần lớn phần ánh sáng và nhiều thiết bị khác của buổi diễn. Không có thành viên nào của ban nhạc có mặt trên sân khấu lúc đó. Buổi diễn lập tức bị hủy bỏ, và tour diễn của Radiohead ở châu Âu bị hoãn lại[89][90][91][92][93][94]. Sau khi điều chỉnh lại lịch diễn, Radiohead trả tiền tang lễ cho Johnson và khán giả cho buổi diễn ở Nîmes, Pháp vào tháng 7[95]. Yorke sau này nói rằng việc hoàn thiện tour diễn sau đó "là cố gắng lớn nhất tới nay"[96]. Tháng 6 năm 2013, Bộ Lao động của bang Ontario tuyên án Live Nation Canada Inc, Live Nation Ontario Concerts GP Inc, Optex Staging & Services Inc với 13 tội danh theo Luật Chăm sóc sức khỏe và An toàn lao động[97].

Trong tour diễn tại Mỹ vào giữa năm 2012, Radiohead dành 1 ngày để thu âm 2 ca khúc mới cùng cựu thành viên nhóm The White StripesJack White. Tới tháng 4 năm 2013, Yorke tiết lộ rằng phần thu âm là "công việc chưa hoàn thành"[98].

Gián đoạn, solo và dự án album thứ 9 (2013-nay)

Sau tour The King of Limbs mà Radiohead có trình bày rất nhiều ca khúc mới[99], ban nhạc lại tới thời kỳ gián đoạn. Tháng 2 năm 2013, Yorke và Godrich cho phát hành album phòng thu Amok cùng ban nhạc của họ Atoms for Peace[100]. Ngày 11 tháng 2 năm 2014, Radiohead cho ra mắt ứng dụng Polyfauna cho iOS và Android mà họ gọi là "hợp tác thử nghiệm" giữa ban nhạc với phòng thu Universal Everything, sử dụng nhiều âm nhạc và cả khoa học viễn tưởng trong The King of Limbs[101]. Ngày 26 tháng 9, Yorke cho ra mắt album thứ 2 có tên Tomorrow's Modern Boxes[102], và ngày 7 tháng 10, Selway phát hành album solo thứ 2, Weatherhouse. Jonny Greenwood sáng tác nhạc cho bộ phim Inherent Vice, ra mắt vào tháng 10 năm 2014. Bản soundtrack này có cả ca khúc mới của Radiohead là "Spooks", trình bày bởi Greenwood và 2 thành viên của nhóm Supergrass[103]. Năm 2015, Yorke tham gia vào phần soundtrack bộ phim Subterranea cho triển lãm The Panic Office của Radiohead ở Sydney, Úc[104].

Vào tháng 2 năm 2015, Selway nói với tạp chí Drowned in Sound rằng Radiohead đã cùng nhau làm việc cho album mới trong khoảng tháng 9 tới Giáng sinh năm 2014, và công việc được khởi động lại vào tháng 3[105]. Cùng khoảng thời gian đó, Greenwood tiết lộ với Pitchfork rằng Radiohead tiếp tục thay đổi phương pháp làm việc khi "làm tới giới hạn" và "đưa cái rất cũ và cái rất mới" cùng nhau[106].

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Radiohead http://www.smh.com.au/articles/2003/06/13/10552207... http://www.theage.com.au/articles/2004/04/11/10813... http://www.abc.net.au/triplej/musicnews/s4240562.h... http://www.cbc.ca/news/arts/everything-in-its-righ... http://www.cbc.ca/news/arts/story/2012/06/21/toron... http://www.cbc.ca/news/canada/toronto/story/2012/0... http://www.cbc.ca/news/canada/toronto/story/2013/0... http://www.allmusic.com/album/ok-computer-collecto... http://www.avclub.com/articles/radiohead-remix-alb... http://www.billboard.com/articles/news/472190/brit...